Bí ẩn về sa mạc nhỏ nhất thế giới đóng băng vào mùa đông

Carcross ở Yukon, Canada thoạt nhìn không thực sự giống một sa mạc. Khó có thể tin rằng lại có một sa mạc với chiều rộng 600 m, phủ đầy tuyết vào mùa đông. Nhưng theo BBC, sa mạc tí hon này còn chứa đựng nhiều bí ẩn đang chờ đợi con người khám phá.

Không chỉ bởi nó nằm ở Canada, một đất nước của lạnh giá, mà còn bởi diện tích tí hon chỉ 2,59 km2. Ảnh: BBC.

Với những du khách hay nhà khoa học từng đến các sa mạc và cồn cát ở Oman, Marocco, Nambia hay Ai Cập, Carcross khiến cho họ cảm thấy khó hiểu. Keith Wolfe Smarch, thợ điêu khắc gỗ đang sống ở Carcross, khẳng định khu vực này thậm chí còn bí ẩn với cả dân địa phương.

Theo Keith, làng Carcross được hình thành từ 4.500 năm trước tại một điểm giao giữa hai chiếc hồ Bennett và Nares. Thiên nhiên đã sáng tạo ra một cây cầu đất, từ đó hình thành nên một cái bẫy để con người săn bắn. Những đàn tuần lộc khổng lồ trong rừng rậm sẽ băng qua đây. Những người du mục, hai bộ tộc Tlingit và Tagish thường cắm trại bên con sông Natasaheen gần đó để săn bắn - vì vậy thị trấn có tên gọi Carcross (caribou là tuần lộc, cross nghĩa là băng qua).

Cảnh quan xung quanh sa mạc luôn là nguồn cảm hứng bất tận để Keith sáng tác ra các tác phẩm nghệ thuật. Ảnh: BBC.

Khi Carcross ngày một phát triển, số lượng khách đến sa mạc có một không hai ở Yukon này cũng ngày một tăng. Có cái tên ban đầu là Naataase Heen (có nghĩa là "nước chảy chỗ hẹp"), Carcross là nơi thường xuyên có người qua lại. Nơi đây có vài nhà thờ sơn màu trắng, một cửa hàng bách hóa tổng hợp, các cabin treo những con nai sừng tấm và búa rìu để lại từ thời kỳ Klondike khi những con tàu hơi nước chở đầy thợ mỏ đến tìm vàng gần thành phố Dawson và Atlin. Nhưng ngày nay, ngôi làng đã thay đổi.

Giờ đây, mỗi cuối tuần ngôi làng lại chứng kiến những người yêu thể thao đổ về đây để chơi các môn trên cát. Vào mùa hè, những đụn cát là nơi tranh tài của những tay đua xe 4 bánh, người leo đồi cát hay trượt ván trên cát, đồng thời cũng là nơi trú ẩn cho cừu, dê núi và nai.

“Tôi đưa bọn trẻ tới đây trượt băng và chúng rất thích,” Jennifer Glyka, một bà mẹ trong vùng chia sẻ. “Dù lớn lên tại Yukon, tôi vẫn cảm thấy kỳ lạ khi trượt xuống một cồn cát phủ đầy băng. Tôi chưa bao giờ nghe nói về nơi này khi tôi còn bé”.

Vào thời điểm khi tuyết phủ hoàn toàn, sa mạc lại trở thành thiên đường cho các du khách đến trượt tuyết. Ảnh: Terre Boréale.

Đối với giới khoa học, Carcross lại là một bài toán chưa có lời giải đầy đủ. Theo nhà địa chất học Panya Lipovsky từ Trung tâm Khảo sát Địa chất Yukon, sự độc đáo của sa mạc này là kết quả của 10.000 năm biến động của tự nhiên. Yukon bị đóng băng khoảng 11.000 đến 24.000 năm trước, với lớp băng dày tới 1 km phía trên. Khi băng bắt đầu tan chảy, các lớp băng tan bắt đầu rút khỏi bờ nam, để lại phía nam Yukon các thung lũng trơ trọi. Theo thời gian, mực nước giảm xuống, để lại nơi đây các bãi biển và các dải đất giữa các thung lũng. Sau đó, cát được thổi đến đây nhờ những cơn gió dữ dội từ phía tây bắc đã sinh ra một trong những sa mạc khó tin nhất thế giới.

 Ngắm Carcross trên thủy phi cơ. Video: George Balmer.

Trường Đặng